Ի հիշատակ Թամազյան Համլետ Սերգեյի

Ծնվել է 01.05.1974 թ. Հայաստանում, Թումանյան շրջանի Օձուն գյուղում: 1966 թվականին, ավարտելով Երևանի Գրիբոյեդովի անվան դպրոցը ընդունվում է Երևանի Պետական Բժշկական համալսարանի Բժշկական ֆակուլտետը:

Արդեն վաղ հասակից սկսում է իր աշխատանքային գործունեությունը: Ուսման տարիներից սկսում է աշխատել Երևանի 2-րդ բուժմիավորումում՝որպես բժշկի ասիստենտ: Համալսարանն ավարտելուց հետո սկսում է աշխատել Ալավերդու Կենտրոնական մարզային հիվանդանոցում՝ որպես վիրաբույժ: 1973-1978 թվականների ընթացքում եղել է Ախթալայի հիվանդանոցում՝ որպես վիրաբուժական բաժնի վարիչ: 1977-1978 թվականների ընթացքում ղեկավարել է Թումանյանի շրջանի կենտրոնական հիվանդանոցի վիրաբուժական բաժինը ՝միաժամանակ համարվելով շրջանի գլխավոր մասնագետը: 1978 թվականին Հայկական ԽՍՀՄ Առողջապահության նախարարությունը նրան ուղարկում է աշխատելու Ալժիրի Դեմոկրատական Հանրապետությունում,որտեղ նա դառնում է Սուկ-Ահրաս քաղաքի հիվանդանոցի գլխավոր վիրաբույժը: 1980 թվականին հայրենիք վերադառնալուց հետո շարունակում է ղեկավարել Թումանյանի շրջանի կենտրոնական մարզային հիվանդանոցի վիրաբուժական բաժանմունքը:

1983 թվականին Թամազյանը Համամիութենական վիրաբուժության գիտական կենտրոնի հիմնադիր տնօրեն պրոֆ Ա.Լ. Միքայելյանի կողմից հրավիրվում է աշխատելու որպես վիարաբուժական բաժնի վարիչ, առաջատար գիտաշխատող:

1992 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2001 թվականի ապրիլ ամիսը ղեկավարել է Միաքայելյանի անվան Վիրաբուժության ինստիտուտը իսկ 2001 թվականի ապրիլ ամսից մինչև կյանքի վերջը եղել է «Միքայելյան վիրաբուժության ինստիտուտ»-ի նախագահը:

Համլետ Սերգեյեվիչի առանձանահատուկ գծերից մեկն այն էր, որ վերջինս փորձում էր վիրաբուժության մեջ ներառել ժամանակակից թերապևտիկ և դիագնոստիկ մեթոդներ: Ղեկավարելով վիարաբուժության ինստիտուտը հանրապետության համար բավական ծանր ժամանակահատվածում նա ոչ միայն պահպանեց, այլև վերակառուցեց ինստիտուտի կառուցվածքը,հարստացրեց նյութական բազան,բացեց նոր վիրաբուժական բաժանմունքներ, որոնք կենսական կարևոր նշանակություն ունեին բնակչության առողջության ապահովման համար:

Աշխատանքային գործունեությանը զուգահեռ նա զբաղվում էր գիտական ակտիվ աշխատանքով:1986 թվականին հայտնի ակադեմիկոս Պետրովսկու ղեկավարությամբ Մոսկվայում հաջողությամբ պաշտպանում իր դոկտորական թեզը “Клиника, диагностика и результаты лечения сочетанной патологии – ожоговой стриктуры пищевода и грыжи пищеводного отверстия диафрагмы”:

1992 թվականին դառնալով Միքայելյանի անվան վիրաբուժության ինստիտուտի տնօրեն Համլետ Սերգեյեվիչը ինստիտուտին կից բացում է «Ապագա վիրաբուժների դպրոց»-ը՝ նպատակ ունենալով պատրաստել երիտասարդ մասնագետների նոր սերունդ,որտեղ ընտրվել էին Մխիթար Հերացու անվան Երևանի Պետական Բժշկական համալսրանի IV-VI կուրսերի շնորհալի ուսանողները:

Նրա կազմակերչական և վիրաբուժական վառ տաղանդը հատկապես զգացվեց Սպիտակի երկրաշարժի օրերին և Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի տարիներին: Բժշկության զարգացման, նոր կադրերի պատրաստման և բեղուն գործունեության, Սպիտակի երկրաշարժից տուժածներին բարձրորակ վիրաբուժական օգնություն ցուցաբերելու համար պրոֆ. Թամազյանին շնորհվում է «Պատվո նշան» տիտղոսը և «Պատվո գովասանագիր» :

1989 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտից տուժածներին և վիրավորներին բարձրորակ բուժօգնության կազմակերպման համար Լեռնային Ղարաբաղի նախագահի հրամանով ստանում է «Ռազմական վաստակ» շքանշանը (2000թ) :Հայաստանի

Հանրապետության 18-ամյա անկախության տոնի առթիվ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը առողջապահության զարգացման գործում ներդրած նշանակալի ավանդի համար Հ. Ս. Թամազյանին շնորհում է «Մխիթար Հերացի» շքանշան:

1993 թվականին պրոֆ Թամազյանի նախաձեռնությամբ սկսում է լույս տեսնել «Հայստանի վիրաբուժութան տեղեկագիր» ամսագիրը:
 
1994 թվականին վերջինիս մրցույթով ընտրում են Առողջապահության ազգային ինստիտուտի Նեղ վիրաբուժական մասնագիտությունների ամբիոնի վարիչ:

Հ. Ս. Թամազյանը վայելում էր մեծ հեղինակություն ինչպես մեզ մոտ այնպես էլ ԱՊՀ երկրներում և արտասահմանում: Նա և իր աշակերտները ակտիվորեն մասնակցում էին ԱՊՀ երկրներում և արտասահմանում կազմակերպվող վիրաբուժական գիտաժողովներին, կոնֆերանսներին: Նրա նախաձեռնությամբ Միքայելյանի անվան վիրաբուժության ինստիտուտը համագործակցում է մի շարք անվանի կլինիկաների հետ, որոնց թվում են Մոսկվայի Ռուսական վիրաբուժության գիտական կենտրոնը, Նյու Յորքի «Վեսչեստեր» բուժկենտրոնը, Փարիզի «Բոժոն» և Բեռլինի «Շարիտե» բուժկնետրոնները, Թբիլիսիի Էրիստավիի անվան Կլինիկական և փորձառական վիրաբուժության ինստիտուտը և այլն: Թբիլիսի քաղաքի վիրաբուժական համայնքի կառավարումը 1997 թվականին պրոֆ. Թամազյանին պարգևատրում է «Գ. Մուխաձե» շքանշանով: Վրաստանի գիտաբժշկական հասարակության կառավարման բյուրոն պրոֆ. Թամազյանին շնորհում է «Զազա Պանասկերտելի-Ցիցիշվիլի» շքանշանը իսկ Վրաստանի Բժշկական գիտությունների ակադեմիան վերջինիս տվել է Ակադեմիայի մշտական անդամի կոչում:

Պրոֆեսոր Թամազյանը Հայաստանի վիրաբուժների միության համանախագահն էր, Հայաստանի Փոխպատվաստման միության նախագահը, Մխիթար Հերացու անվան Երևանի Պետական Բժշկական համալսարանի Վիրաբուժական խորհրդի անդամ, Վրաստանի Բժշկական գիտությունների ակադեմիայի անդամ, Ֆրանսիայի հայ բժիշկների կազմակերպության անդամ, Բռնցքամարտի միջազգայի ֆեդերացիայի բժշկական կոմիսիայի անդամ, Հայաստանի Բռնցքամարտի ֆեդերացիայի բժշկական կոմիսայի նախագահը, «Հովհաննես Թումանյան» բարեգործական կազմակերպության համանախագահը, Ալավերդի քաղաքի պատվավոր քաղաքացի:

2003 թվականին Լոռի և Տավուշ քաղաքների բնակչության ձայների ճնշող մեծամասնությամբ ընտրվում է Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի երրորդ գումարման պատգամավոր:

1995 թվականի Հ Ս Թամազյանը պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսությունը  “Некоторые вопросы тактики и хирургии гастродуоденальных кровотечений язвенной этиологии’’.

 Այս բանագավառում գիտական հետազոտությունները ամփոփված են 1998 թվականին Մոսկվայում լույս տեսած “Рефлюкс-эзофагит” մենագրության մեջ և 18 հոդվածներում: 1995 թվականին նրան շնորհվում է պրոֆեսորի կոչում:

Պրոֆեսոր Թամազյանի գիտական հետազոտությունների մեծ մասը նվիրված է ստամոքսի և տասներկումատյա աղիքի խոցի վիրահատական բուժման տարբեր ոլորտներին: Ունեալով գաստրոդուոդենալ խոցի բուժման և բարդացումների անձնական մեծ փորձ Հ Ս Թամազյանը կարողացել է մշակել և զարգացնել մի շարք նոր գիտական մոտեցումներ՝ուսումնասիրելով այդ խնդիրը և կրկնվող միջամտությունների հարցերը՝ վիրահատված ստամոքսի հիվանդությունների դեպքում: Մշակվել է նոր մեթոդ` ֆիբրոգաստրոդուոդենոսկոպիա, որի միջոցով ուսումնասիրվում է ստամոքսի և տասներկումատյա աղիքի հյուսվածքների արյան հոսքը և հաշվարկվում է հյուսվածքների արյան հոսքի մեծությունը արյունահոսության բարձրության դեպքում և 48 ժամ անց: Դա թույլ է տվել որոշել վիրաբուժական վիրահատությունների կատարման օպտիմալ ժամկետը:

Ուշադրության են արժանի Հ Ս Թամազյանի գիտության վերջին ձեռքբերումների վրա հիմնված այն աշխատանքները, որոնք կարևորում են պաթոֆիզիոլոգիայի, իմմունոլոգիայի, ներքին միջավայրում և կենսարար նշանակություն ունեցող օրգանների և օրգանիզմի համակարգերի կողմից տեղի ունեցող գործառական փոփոխությունները որովայնի օրգանների վիրաբուժական վիրահատություններից հետո ի հայտ եկող բարդացումների դեպքում: Մասնավորապես,պերիտոնիտի դեպքում էնդոգեն թունավորման խնդրի ուսումնասիրումը,դրա առաջացման պաթոգենետիկ հիմքերը հնարավորություն տվեց մշակել այդ բարդացման զարգացման մեխանիզմների գնահատման նոր չափանիշներ և օպտիմալ կերպով վերամշակել թերապիայի դետոկսիկացիայի նոր մեթոդներ:

Պրոֆեսոր Թամազյանի գիտական և գործնական հետաքրքրությունների ոլորտը բավական լայն էր՝սկսած կերակրափողի ռեկոնստրուկտիվ վիրահատություններից մինչև օրգանների և հյուսվածքների փոխպատվաստում: Նրա գիտական և գործնական գործունեության մեջ հատուկ տեղ էր գրավում լյարդի փոխպատվաստումը,շաքարային դիաբետով հիվանդ մարդկանց ենթաստամոքսային գեղձի կղզյակային բջիջների կուլտուրաները ինչը հնարավորություն է տվել ինսուլինի ներարկումների պակասեցման դեպքում հասնել վերքի հիմնական ապաքինման: Մշակված նոր մեթոդները արժանացել են հեղինակային վկայականի այնուհետև 1999 թվականին ֆրասիացի գիտնականների հետ մեկտեղ հրատարակվել,պաշտպանվել են թեկնածույական ատենախոսություններ և հրատարակվլե է «Շաքարային դիաբետ» մենագրությունը հայերեն և ռուսերեն լեզուներով: 

Հ Ս Թամազյանը եղել է 231 գիտական աշխատանքների հեղինակ,որոնցից 12 ը մենագրություններ են: Նրա ղեկավարության ներքո պաշտպանվել են 8 դոկտորական և 37 թեկնածույական ատենախոսություններ,108 կլինիկական օրդինատոր և ասպիրանտ ստացել են իրենց մասնագիտական կրթությունը: Նա վերապատրաստել է բազմաթիվ բժշկական կադրեր նրանց թվում նաև որակավորված փորձագետներ որոնցից շատերը արդեն միայնակ ղեկավարում են վիրաբուժական աշխատախմբեր:

Բժշկական գիտության գործչի կենսագրության չոր տողերը նրա մասին ամբողջական պատկերացում չեն տալիս: Իհարկե մենք կորցրել ենք մի մարդու, ով ամբողջովին նվիրված էր աշխատանքին,ուշադիր էր հիվանդների և կոլեգաների նկատմամբ: Համլետ Սերգեյեվիչն ուներ համերաշխ ընտանիք՝կին, երկու երեխա և հինգ թոռնիկ:

Հանարապետության հասարակությունը և նրա կոլեգաները խորապես սգում են անդառնալի կորուստը:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ